Functie Slaap

We slapen een derde deel van ons leven. Tijdens deze rust kunnen onze spieren ontspannen en verwerken de hersenen alle indrukken die we gedurende dag hebben opgedaan. Ook neemt de hoeveelheid stresshormonen af en de hoeveelheid groeihormoon toe. Het groeihormoon is belangrijk voor het herstel en de groei van cellen en weefsels. Tijdens onze slaap maken we naast meer nieuwe cellen ook meer afweerstoffen aan dan wanneer we wakker zijn.

Slaapdruk en Bioritme

Je slaap wordt gereguleerd door je hersenen en hangt af van 2 factoren: de slaapdruk en het bioritme. De slaapdruk (ook wel slaapschuld genoemd) geeft aan hoeveel slaap de hersenen nodig hebben. Hoe langer je wakker bent hoe hoger de slaapdruk. Bij een hoge slaapdruk heb je dan ook een intensere en diepere slaap dan bij een lage slaapdruk. Terwijl je slaapt neemt de slaapdruk af en op het moment dat je wakker wordt start je weer opnieuw met opbouwen van je slaapbehoefte. Je bioritme (ook wel het circadiaans ritme genoemd) heeft een cyclus van 24 uur en wordt gereguleerd door je biologische klok. Deze klok bestaat uit een kleine groep zenuwcellen die de suprachiasmatische nucleus wordt genoemd. Dit groepje cellen bevindt zich in de hypothalamus op een klein stukje hersenweefsel van ongeveer 20.000 zenuwcellen groot. Dit stukje zit precies boven het punt waar de zenuwen van de ogen elkaar kruisen. De suprachiasmatische nucleus wordt sterk beïnvloed door licht en geeft een signaal door aan de epifyse (ook wel pijnappelklier genoemd), die op haar beurt het slaaphormoon melatonine afgeeft aan ons bloed en hersenvocht.

Melatonine

Melatonine is een hormoon wat van invloed is op ons slaap-waak ritme. Wanneer het donker wordt gaat ons lichaam melatonine aanmaken. Dit houdt het grootste gedeelte van de nacht aan, waarna in de vroege ochtend het niveau weer daalt. Onze slaapbehoefte is gemiddeld 7 tot 9 uur per nacht maar naarmate we ouder worden neemt ons natuurlijke melatonine niveau af samen met de behoefte aan slaap.

Slapeloosheid

Ondanks dat onze behoefte aan slaap over het algemeen af neemt naarmate we ouder worden, kunnen de korte nachten toch ervaren worden als een probleem. Naast ouderdom zijn er nog vele andere oorzaken die slapeloosheid kunnen veroorzaken zoals: stress, pms, de overgang, alcoholgebruik en een jetlag. Slechte nachten kunnen zich uiten in slecht inslapen, moeite met doorslapen maar ook uit jezelf vroeg wakker worden. Te weinig slaap wordt in verband gebracht met zowel lichamelijke als geestelijke gezondheidsklachten zoals hart- en vaatziekten, diabetes, angst en depressie. Maar een nachtje slecht slapen kan ook de volgende dag al zorgen voor een slechte concentratie, humeurigheid en vergeetachtigheid. Het is dus belangrijk een gezond slaapritme te hebben of (bij een gebrek aan) te ontwikkelen. Hieronder volgen een aantal tips die je hierbij kunnen helpen:

  • zorg voor een goede nachtrust door je slaapkamer koel en donker te houden
  • gebruik oordopjes zodat je niet gewekt wordt door geluiden tijdens je slaap
  • zorg voor een goed bioritme door op vaste tijden naar bed te gaan en op te staan
  • probeer overdag niet te gaan slapen om slapeloosheid ‘s nachts te voorkomen
  • vermijd telefoon, computer en tv minimaal 2 uur voordat je gaat slapen
  • neem ter ontspanning een warme douche voor het slapen gaan
  • eet niet meer na 20.00 ‘s avonds en drink alleen nog water of kruidenthee
  • doe aan meditatie of yoga voordat je gaat slapen
  • neem een melatonine supplement wat helpt om sneller in slaap te komen
  • vermijd cafeïne of drink het alleen ‘s ochtends

Auteur: Noëlle van Seggelen