Wat is GABA en waarom is het zo belangrijk?
GABA. Een kleine naam met een grote impact. Misschien heb je het weleens voorbij horen komen als term in boeken, blogs of podcasts over neurotransmitters. Maar wat is GABA nu eigenlijk? We nemen je mee.
Wat is GABA en hoe werkt deze neurotransmitter in je hersenen?
GABA staat voor gamma-aminoboterzuur. Het is een neurotransmitter, oftewel een boodschapperstof die zenuwcellen helpt met elkaar te communiceren. Waar sommige neurotransmitters het brein activeren, doet GABA juist het tegenovergestelde: het remt overactiviteit. Zo zorgt GABA als natuurlijke rustgever voor balans in je zenuwstelsel.
Je lichaam maakt GABA zelf aan, uit glutamaat – een stof die juist prikkelend werkt. Dit gebeurt met behulp van het enzym glutamaat-decarboxylase (GAD) en de vitamine B6. Zonder genoeg B6 wordt die omzetting lastiger. Goed om dus ook je voeding en vitamine-inname op orde te hebben!
De rol van GABA bij stress, angst en mentale balans
We leven in een tijd waarin prikkels non-stop op ons afkomen. Je telefoon trilt, je inbox stroomt vol en je hoofd maakt overuren. Dan komt GABA in actie. Door zenuwactiviteit af te remmen, brengt deze neurotransmitter je brein tot rust. Studies tonen aan dat mensen met angstklachten vaak lagere GABA-waarden in hun hersenen hebben.
Ook speelt GABA een rol in de amygdala: het hersengebied dat betrokken is bij het verwerken van emoties zoals angst. Als hier te weinig GABA actief is, kan je stresssysteem overuren draaien. Geen wonder dus dat GABA een populaire term is als het gaat over ontspanning en mentale gezondheid.
Hoe GABA je slaapkwaliteit en ontspanning beïnvloedt
Tijdens je slaap wil je brein afremmen. GABA helpt daarbij door je hersenactiviteit letterlijk te dempen. Onderzoek wijst uit dat mensen met slaapproblemen vaak een lagere concentratie GABA in hun brein hebben.
Het verhogen van die GABA-activiteit kunnen daarom bijdragen aan beter slapen. En goed slapen is weer de basis voor je herstel, weerstand en humeur. Win-win-win!
GABA in voeding: natuurlijke bronnen van deze neurotransmitter
Hoewel je lichaam zelf GABA aanmaakt, kun je het ook binnenkrijgen via voeding. Denk aan gefermenteerde producten zoals kimchi, miso en tempeh. Ook zilvervliesrijst, spinazie, tomaten en zoete aardappel bevatten van nature kleine hoeveelheden GABA.
Daarnaast zijn er voedingsstoffen die de GABA-aanmaak ondersteunen. L-theanine, bijvoorbeeld, een aminozuur uit groene thee. En zoals eerder genoemd: vitamine B6. Genoeg redenen dus om gezond en gevarieerd te eten!
De relatie tussen GABA en alcohol: wat je moet weten
Alcohol versterkt tijdelijk de werking van GABA, wat het ontspannen gevoel verklaart na een drankje. Maar dit effect is van korte duur. Op de lange termijn kan alcohol juist je natuurlijke GABA-balans verstoren. Dit verklaart waarom regelmatig alcoholgebruik kan leiden tot slaapproblemen, angst en stemmingswisselingen.
Als je je GABA-activiteit wilt ondersteunen, kun je dus beter de focus leggen op de juiste voeding en genoeg ontspanning.
Goed om te weten
GABA is als een zachte rem op je zenuwstelsel. Het helpt je om tot rust te komen, beter te slapen en mentaal in balans te blijven. Je lichaam maakt het zelf aan, maar voeding en leefstijlkeuzes kunnen dit proces ondersteunen.
Bronnen
- Enna, S. J., & McCarson, K. E. (2006). The role of GABA in the mediation and perception of pain. Advances in Pharmacology, 54, 1-27.
- Jung, M. E., et al. (2007). Effects of oral administration of GABA on neurotransmitter levels in the brain. Journal of Nutritional Science and Vitaminology, 53(4), 348-351.
- Lader, M. (2011). Benzodiazepines revisited—will we ever learn? Addiction, 106(12), 2086-2109.
- Lancel, M. (1999). Role of GABA(A) receptors in the regulation of sleep. European Journal of Pharmacology, 375(1-3), 1-13.
- Nemeroff, C. B. (2003). The role of GABA in the pathophysiology and treatment of anxiety disorders. Psychopharmacology Bulletin, 37(4), 133-146.
- Petty, F. (1995). GABA and mood disorders: a brief review and hypothesis. Journal of Affective Disorders, 34(4), 275-281.
- Weiner, J. L., & Valenzuela, C. F. (2006). Ethanol modulation of GABAergic transmission: the view from the slice. Pharmacology & Therapeutics, 111(3), 533-554.
- Winkelman, J. W., et al. (2008). Reduced brain GABA in primary insomnia: preliminary data from 1H-MRS. Sleep, 31(11), 1499-1506.
