Vitamine A

Vitamine A (retinol) is een vetoplosbare vitamine die onder andere betrokken is bij de weerstand. Daarnaast speelt het een rol bij het celspecialisatieproces (ofwel de groei), het behoud van een normaal gezichtsvermogen en de gezondheid van huid en slijmvliezen. Bij een te lage inname zal de weerstand verminderen. Daarnaast kan een tekort een droge en schilferige huid en dof haar veroorzaken. Bij een chronisch vitamine A-tekort ontstaat er een storing in het gezichtsvermogen. Nachtblindheid is hiervan het eerste symptoom. Teveel vitamine A is ook gevaarlijk, daarom bevatten multivitamines altijd een beperkte hoeveelheid van deze vitamine. Het is in de meeste gevallen veiliger om extra bèta-caroteen in te nemen, een voorloper van vitamine A.

Toepassingen van vitamine A

Vitamine A is van belang voor de opbouw van de haarvaten en daarmee de gezondheid van alle lichaamscellen. Retinol is de bouwsteen van het lichtgevoelige pigment rodopsine dat voorkomt in de staafjes in het netvlies van de ogen.

Een tekort aan retinol (een vitamine A-deficiëntie) kan onder andere de verschijnselen geven:

* nachtblindheid, die onbehandeld kan verergeren tot volledige blindheid;
* een droge, schilferige huid;
* slechte toestand van het gebit;
* een verminderde afweer;
* verminderde vruchtbaarheid.

Met name in ontwikkelingslanden komt vitamine A-deficiëntie veel voor en veroorzaakt het op grote schaal blindheid en sterfte.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid

De ADH-waarde van vitamine A volgens de Europese etiketteringsrichtlijn is 800 microgram (μg) per dag.

De Voedingsraad heeft dit in 1992 toegespits op de volgende bevolkingsgroepen.

Voor kinderen van 1 tot 10 jaar gelden adviesdoseringen van 400, 500 en 700 microgram per dag.

Voor jongens vanaf 10 jaar en volwassen mannen is de adviesdosering 1000 microgram per dag.

Ook voor zwangere vrouwen is het advies 1000 microgram per dag.

Voor vrouwen die borstvoeding geven is de adviesdosering 1250 microgram per dag.

De hoeveelheid vitamine A en bètacaroteen wordt standaard weergegeven in zogenaamde retinol-equivalenten (afgekort RE). 1 microgram retinol = 1 retinolequivalent = 12 microgram bètacaroteen = 3,33 IE retinol. IE of Internationale Eenheid (in het Engels IU, International Unit) is een oudere, maar nog veel gebruikte eenheid voor vitamine A.

Overdosering

Een teveel aan vitamine A kan leiden tot toxiciteit met als symptomen hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid, vermoeidheid en afwijkingen aan ogen, huid en skelet.

Hoge doseringen vitamine A kunnen de lever beschadigen. Mensen met een gevoelige lever moeten dus voorzichtig zijn met hoge doseringen vitamine A. De laagste dosering waarop bij de mens levercirrose als gevolg van vitamine A-overdosering is waargenomen, was een dosering van 7500 µg (25.000 IE) retinol per dag, gedurende zes jaar.

Zoals al vermeld bestaat er geen gevaar voor overdosering bij gebruik van bèta-caroteen, de pro-vitamine A.