Zwangerschap

Zwangerschapsmulti's (zie ook het gezondheidsdoel Zwangerschap) zijn zo samengesteld dat de gezondheid van de moeder en de ontwikkeling van het kindje optimaal ondersteund worden. Deze formules bevatten een aangepaste hoeveelheid foliumzuur, ijzer en andere belangrijke voedingsstoffen.

Benodigde voedingsstoffen tijdens de zwangerschap

Eigenlijk heeft het lichaam al voor de zwangerschap behoefte aan extra voedingsstoffen. Indien mogelijk is het aan te bevelen om al enkele weken of maanden voor de zwangerschap extra foliumzuur in te nemen, liefst zo'n 400 tot 800 mcg per dag. Foliumzuur is belangrijk voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel en beschermt tegen het zogenaamde open ruggetje (spina bifida). De meeste multivitamines bevatten circa 400 mcg foliumzuur, wat dus een prima voorbereiding is.

Zo is het ook goed als eventuele tekorten aan ijzer zijn opgeheven voordat de zwangerschap begint. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassen vrouwen is 15 mg per dag. Tijdens de zwangerschap loopt dit op tot een dagelijkse inname van 19 mg in het derde trimester.

Vitamine D is o.a. belangrijk voor de opname van calcium. De laatste jaren is de adviesdosering van deze vitamine flink verhoogd. De exacte adviesdosering hangt af van de huidskleur, waar men woont en hoe vaak men buiten komt. De algemene richtlijn voor zwangere vrouwen is 10 mcg vitamine D per dag (400 IU). De meeste zwangerschapmulti's bevatten maar 5 mcg per dagdosering. Deze kunnen gerust aangevuld worden met een los vitamine D supplement (bijvoorbeeld van 10 mcg, waardoor de totale hoeveelheid uit komt op 15 mcg per dag). Hoewel vitamine D een vetoplosbare vitamine is en dus in het lichaam wordt opgeslagen, zijn dit soort doseringen (ook 25 mcg per dag) volkomen veilig.

Zo heeft het lichaam (of eigenlijk: de lichamen!) ook behoefte aan extra calcium en magnesium. Voor alle drie trimesters geldt een adviesdosering van 1000 mg calcium en 300 tot 400 mg magnesium per dag.

De aanbeveling voor vitamine A tijdens de zwangerschap is verhoogd van 700 naar 800 microgram per dag. Een tekort aan vitamine A is ongunstig, maar een teveel (meer dan 3000 mcg per dag) kan tijdens het begin van de zwangerschap in sommige gevallen de vrucht beschadigen. Daarom zit er in veel zwangerschapsmulti's helemaal geen vitamine A, maar de voorloper ervan, bèta-caroteen. Deze pro-vitamine wordt in het lichaam omgezet in vitamine A, afhankelijk van de behoefte eraan. Gebruik van bèta-caroteen is daarom een stuk veiliger terwijl het in principe dezelfde functies vervult.

Hoewel het meestal niet genoemd wordt als noodzakelijk, is inname van extra visolie tijdens de zwangerschap zeker aan te bevelen. Visolie bevat twee belangrijke omega-3 vetzuren: DHA en EPA. Van deze twee is vooral DHA van belang voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel en groei van de hersenen. DHA is ook verkrijgbaar in vegetarische vorm. Voor kleine kinderen bestaan er ook DHA kauwtabletten.

De behoefte aan vitamine E gaat iets omhoog tijdens de zwangerschap, vooral ook wanneer visolie capsules worden gebruikt. In Nederland en Amerika worden doseringen van respectievelijk 10 en 15 mg per dag aanbevolen. Hoge doseringen vitamine E (meer dan 268 mg ofwel 400 IE per dag) zijn echter af te raden tijdens de zwangerschap.

Jodium is met name belangrijk voor onze schildklier. Tijdens de zwangerschap is de behoefte aan jodium hoger, en tekorten aan dit mineraal komen onder zwangere vrouwen veelvuldig voor. De Gezondheidsraad adviseert zwangere vrouwen daarom 175 microgram jodium te suppleren, en deze dosis te verhogen naar 200 microgram tijdens de borstvoedingsperiode. In veel andere landen is het advies voor zwangere vrouwen 220 microgram jodium per dag, en 290 microgram gedurende de borstvoedingsperiode. Dit is beduidend meer dan de 75 tot 150 mcg die in de meeste multivitamines zit. Vooral zwangere vrouwen die geen vis consumeren doen er goed aan een jodiumsupplement te gebruiken, en/of een zwangerschapsmulti die voldoende jodium levert.

Rust en slaap

Rust en ontspanning zijn van groot belang tijdens de zwangerschap. Stresshormonen zoals adrenaline bereiken namelijk ook de placenta, waar ze de ontwikkeling van het kind nadelig kunnen beïnvloeden.

Maar een zwangere vrouw kan niet zomaar allerlei rustgevende kruiden in gaan nemen. Van veel kruiden is niet bekend wat voor invloed ze hebben op de ontwikkeling van het kind, waardoor ze uit voorzorg worden afgeraden. Datzelfde geldt voor natuurlijke producten voor een betere slaap. Veel artsen adviseren wel valeriaan tijdens de zwangerschap, aangezien dit al vele jaren zonder ongewenste bijwerkingen wordt gebruikt. Overleg dit bij twijfel met uw eigen huisarts.

De lichaamseigen productie van het hormoon dat ons helpt om in slaap te vallen, wordt bevorderd door duisternis en geremd door licht (ook het zwakke licht afkomstig van wekkerradio's en dergelijke). Het is daarom aan te bevelen om al enige tijd voor het slapen gaan de lichten te dimmen, en goede gordijnen te gebruiken zodat geen straatverlichting in de slaapkamer komt.

Spijsvertering en stoelgang

Ook voor de spijsvertering en stoelgang geldt dat een zwangere vrouw niet zomaar allerlei kruiden kan gebruiken. Kruidentheeën "voor een betere stoelgang" bevatten vaak natuurlijke laxeermiddelen als senna en rhamnusbast, waarvan het gebruik tijdens de zwangerschap sterk af te raden is.

Wat tijdens de zwangerschap wel met een gerust hart gebruikt kan worden zijn vezels en probiotica. Vezels als inuline en psyllium, of gebroken lijnzaad, kunnen elke dag van de zwangerschap gebruikt worden. Dit kan vooral tegen het einde van de zwangerschap wenselijk zijn, wanneer de toegenomen omvang van de baby de stoelgang kan bemoeilijken.

Probiotica zijn darmflorabacteriën die voor alle mensen belangrijk zijn, ook voor pasgeboren baby's. Er bestaan speciale probiotica-supplementen voor zwangere vrouwen en pasgeboren baby's, maar in principe kan de moeder elk gewenste probiotica-product gebruiken.