Echinacea

Echinacea

Echinacea behoort tot de composietenfamilie, één van de grootste plantenfamilies  die vooral bestaat uit kruiden, maar ook halfheesters, vetplanten en klimmende planten. De bladeren staan verspreid en zijn meestal enkelvoudig. De bloeiwijze is een hoofdje dat is samengesteld uit vele bloemblaadjes die staan ingeplant op een bloembodem. Echinacea is een plantengeslacht waarvan 9 verschillende soorten bestaan die hun oorsprong vinden in het oosten van Noord Amerika.

• Echinacea angustifolia
• Echinacea atrorubens
• Echinacea laevigata
• Echinacea pallida
• Echinacea paradoxa
• Echinacea purpurea
• Echinacea sanguinea
• Echinacea simulata
• Echinacea tennesseensis

Van al deze soorten Echinacea zijn er drie die specifiek worden gebruikt in kruidenpreparaten; Echinacea angustifolia, Echinacea purpurea en Echinacea pallida. De bekendste hiervan is misschien wel de Echinacea purpurea ook wel de Rode Zonnehoed genoemd.

Ontdekking van het kruid

De Indianen gebruikten al ver voordat de kolonisten hun land overnamen de Echinacea ter ondersteuning bij slecht helende wonden, wanneer er sprake was van koorts en beten van insecten of andere beesten zoals slangen. De Echinacea angustifolia is de soort die door inheemse volkeren van de Verenigde Staten oorspronkelijk werd gebruikt. Deze wordt ook voorgeschreven in de farmacopee, een officieel handboek met de voorschriften van bereiding van een geneesmiddel en eisen waaraan deze moet voldoen.

Uiteraard ging het gebruik van Echinacea niet ongemerkt voorbij aan de kolonisten en al gauw vonden zijn ook hun weg in het toepassen van Echinacea. De eerste beschrijving van de plant in de medische literatuur stamt uit 1762 waar het wordt beschreven als een middel om zadel zweren te behandelen bij paarden. Ruim 100 jaar later werd Echinacea in de traditionele Westerse geneeskunde geïntroduceerd door de Duitse arts H.C.F. Meyer. Hij was gefascineerd door de gebruiken van de inheemse volken die destijds nog volop vertegenwoordigd waren in Amerika. Opvallend vond hij ook de goede gezondheid waarin ze verkeerden en ontdekte het gebruik van Echinacea, wat door vele stammen werd ingezet. Door de plant te kneuzen en te kauwen maakten de Indianen er een papje van wat ze mengden met hop en alsem, dit smeerden ze op wonden en infecties. De Duitse arts ging zelf ook aan de slag met Echinacea en bracht in 1870 een preparaat op de markt onder de naam “Meyer’s Blood Purifier wat zowel inwendig als uitwendig gebruikt kon worden. Het etiket gaf aan dat het tegen reuma, maag- en darmklachten, open wonden, wondroos, zweren, eczeem, duizeligheid, pijnlijke ogen, beten van de ratelslang, syfilis, gangreen, tyfus, malaria, difterie en hondsdolheid was. Griep en verkoudheid werden toen niet genoemd. Dr Meyer wist in eerste instantie niet eens precies met welke plant hij werkte en schakelde de hulp in van John Uri Lloyd die samen met zijn twee broers een farmaceutische bedrijf runde. De broers identificeerde de plant en ontdekte dat het de Echinacea angustifolia was, de soort die zoals eerder genoemd gebruikt werd door de Indianen. Ook de gebroeders Lloyd besloten een plantaardig preparaat te ontwikkelen op basis van Echinacea angustifolia. Het product werd enorm populair in de Verenigde Staten en groeide uit tot een grote hit aan het einde van de 19de eeuw en begin 20ste eeuw.

Werkzame stoffen

Voor een Echinacea kruidenpreparaat kunnen zowel de wortel als het bovengrondse deel van de plant gebruikt worden. De plant is enorm veelzijdig door de vele verschillende werkzame stoffen die de wortel en het bovengrondse deel bevatten. Het verschilt per soort in welk plantendeel de werkzame bestanddelen zich bevinden. Soms is de concentratie van een actieve stof het meest te vinden in bovengrondse plantendelen van de ene soort en in de wortels van een andere soort. Werkzame stoffen die onder andere te vinden zijn in Echinacea:

• Alkaloïden
• Fenolen zoals cafeïnezuur derivaten zoals cichorei zuur, echinacoside en cynarine
• Alkylamiden
• Polysachariden zoals heteroxylaan en arabinogalactan
• Inuline